Lumbaalpunctie

Bij een lumbaalpunctie nemen we een kleine hoeveelheid hersenvocht (liquor cerebrospinalis) af voor onderzoek in het laboratorium. Het hersenvocht zit in een soort zak, die wordt gevormd door de hersenvliezen en loopt van de binnenkant van de schedel door alle wervels tot het stuitje. In de onderrug, onder de eerste lendenwervel, ligt geen ruggenmerg meer. In deze ruimte bevinden zich alleen nog hersenvocht en zenuwen. Op deze plek kunnen we, tussen de wervels, met een naald wat hersenvocht weghalen.



Afbeelding 1. Insteekplaats voor de lumbaalpunctie

Afbeelding(en) gemaakt met BioRender.com

U hoeft zich voor het onderzoek thuis niet speciaal voor te bereiden. U mag gewoon eten en drinken voor de ingreep.

• Gebruikt u bloedverdunnende middelen? Bijvoorbeeld fenprocoumon (Marcoumar), acenocoumarol, dabigatran (Pradaxa), apixaban (Eliquis), rivaroxaban (Xarelto) of edoxaban (Lixiana). Dan moet u hiermee stoppen voor de ingreep. Bespreek met uw arts wanneer u tijdelijk stopt met deze medicijnen.
• Overweeg iemand mee te nemen die u begeleidt en naar huis kan rijden.

Over de ingreep

Op de afgesproken dag en tijd meldt u zich zoals aangegeven in de afspraakbrief.

Let op: bent u verhinderd? Laat dat dan zo snel mogelijk weten. Dan kunnen wij een andere patiënt inplannen.

Wat we gaan doen

Een neuroloog of een neuroloog in opleiding voert de lumbaalpunctie uit. Een medisch assisterend medewerker van de polikliniek neurologie assisteert bij de punctie.

• Tijdens de lumbaalpunctie ligt u op een onderzoeksbank op uw zij, soms kunt u rechtop blijven zitten.
• Wij vragen u om uw rug zo krom mogelijk te maken.
• U trekt hierbij uw knieën zo ver mogelijk op en brengt uw hoofd in de richting van de knieën.
• De arts bepaalt heel nauwkeurig de plaats van de punctie.
• We desinfecteren de plaats van de punctie.
• De arts prikt met een dunne naald door de huid tussen de wervels en neemt het hersenvocht af.

Meestal gaat de punctie vrij vlot, maar het kan zijn dat de arts even moet zoeken met de naald om tussen de wervels door te komen. Ook kan het gebeuren dat de naald een passerende zenuw raakt. Dat geeft een pijnscheut of prikkeling door een van de benen. Beide situaties zijn onprettig, maar niet gevaarlijk.

• Nadat voldoende vocht is afgenomen, verwijdert de arts de naald.
• Op de prikplaats plakken we een pleister.
• Het vocht wordt direct na de punctie onderzocht in het laboratorium.

De prik is even pijnlijk, vergelijkbaar met het afnemen van bloed. Van het wegnemen van het vocht voelt u niets. Het onderzoek duurt ongeveer 5 tot 20 minuten.

Als u zich goed voelt na de ingreep, kunt u meteen naar huis. Als u zich na het onderzoek niet goed voelt, zegt u dat tegen de medisch assisterend medewerker. Deze kan zo nodig overleggen met de arts. De pleister mag er na 1 uur weer af.

Vervoer

U voelt zich mogelijk niet helemaal lekker na de ingreep. Hierdoor kan het niet fijn zijn om zelf een auto te besturen. Houd hier rekening mee.

Meestal verloopt een lumbaalpunctie zonder ernstige bijwerkingen. 1 op de 5 patiënten krijgt na het onderzoek klachten van hoofdpijn of duizeligheid. Dit komt doordat er nog wat vocht uit het prikgaatje in de hersenvliezen binnenin de rug weglekt. Klachten ontstaan meestal bij het opstaan en verdwijnen als u weer gaat liggen. U kunt eventueel paracetamol innemen en extra veel drinken. Patiënten kunnen baat hebben bij het drinken van caffeïnehoudende dranken (koffie, cola).

Wanneer contact opnemen?

Neem contact op met de polikliniek neurologie als de hoofdpijn langer duurt dan 4 dagen, als u in bed moet blijven door de hoofdpijn, of als u koorts krijgt.

De uitslag van het onderzoek is na enkele weken bekend en gaat naar de specialist die het onderzoek heeft aangevraagd. Als u nog geen afspraak heeft voor een vervolgconsult, maakt u dan alsnog die afspraak met uw specialist.

Heeft u nog vragen? Of is iets niet helemaal duidelijk? Vraag uw behandelend arts om uitleg, of bel de polikliniek neurologie. Wij helpen u graag.

Polikliniek neurologie: (010) 704 0130
Bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.00 – 16.30 uur
poli.neurologie@erasmusmc.nl